วินัยชาติกับการปฏิรูปประเทศ

                                                                                                                      ปกรณ์ นิลประพันธ์

ผู้เขียนไม่ทราบว่าใครเป็นผู้คิดคำขวัญ "วินัยจราจรสะท้อนวินัยชาติ" แต่ผู้เขียนต้องขอคารวะท่านผู้คิดคำขวัญนี้จากใจจริง

เหตุผลก็คือกฎจราจรเป็นหลักเกณฑ์ที่ถูกกำหนดขึ้นเพื่อให้การจราจรเป็นระบบระเบียบ อันจะทำให้ประชาชนผู้ใช้ทางมีความปลอดภัย ไม่ว่าจะเป็นผู้ขับขี่ยวดยานต่าง ๆ และทุกคนซึ่งจำเป็นต้องใช้รถใช้ถนนเพื่อการสัญจร

กฎจราจรไม่ได้มีความซับซ้อนอะไรมากมาย เป็นสิ่งที่เข้าใจและปฏิบัติได้ง่าย ๆ เช่น การขับขี่ยวดยานต้องขับขี่ในทางหรือเลนของตน ขับช้าให้ชิดซ้าย จะขับไวให้ชิดขวา ก่อนเปลี่ยนเลนต้องเปิดไฟเลี้ยว ขาวแดงห้ามจอด หยุดรถให้คนข้ามตรงทางม้าลาย ไฟเขียวไปได้ ไฟเหลืองอำพัน (กฎหมายใช้คำนี้) ให้เตรียมหยุด ไฟแดงต้องหยุด เป็นต้น

แต่ทุกวันนี้เราจะเห็นการฝ่าฝืนกฎจราจรกันตลอดเวลา ที่ชัดเจนที่สุดและเป็นจำนวนมากที่สุดน่าจะได้แก่การขับรถจักรยานยนต์สวนทาง การจอดรถในที่ห้าม การไม่หยุดรถให้ผู้เดินถนนข้ามถนนแม้กระทั่งการข้ามทางม้าลาย การไม่ปฏิบัติตามกฎจราจรเช่นนี้นำไปสู่การบาดเจ็บและสูญเสียเป็นจำนวนมากในแต่ละปี

พฤติกรรมเหล่านี้เป็นหลักฐานเบื้องต้นที่แสดงว่าผู้คนจำนวนมากของเราขาดวินัยอย่างรุนแรง ไม่เคารพและไม่ยอมปฏิบัติตามกฎกติกาของสังคมทั้งที่ทราบดีว่ากฎกติกาเหล่านี้มีขึ้นเพื่อความปลอดภัยและความสุขสงบของสังคมโดยรวม คนเหล่านี้จะนึกถึงแต่ประโยชน์ส่วนตัวของตนเป็นสำคัญ ไม่คำนึงว่าผู้อื่นหรือสังคมจะได้รับผลกระทบอย่างไร

ที่น่าตระหนก เด็ก ๆ ของเรามีทัศนคติต่อกฎระเบียบในทางลบว่า "กฎมีไว้แหก" ลงถ้าเด็ก ๆ มีทัศนคติอย่างนี้เสียแล้ว โตขึ้นเขาก็คงยากที่จะปฏิบัติตามกฎหมาย จำนวนคนที่มุ่งฝ่าฝืนกฎหมายก็จะเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ คนที่ปฏิบัติตามกฎหมายก็จะอยู่ยากขึ้น และอาจมีแนวโน้มที่จะไม่ปฏิบัติตามกฎหมายตามไปด้วยเพราะการทำตามกฎหมายไปก็ไม่ได้อะไรขึ้นมา หากกลายเป็นกลุ่มที่เสียเปรียบในสังคม

ดังนั้น การแก้ปัญหาหลาย ๆ กรณีจึงไม่ใช่การมุ่งออกกฎหมาย เพราะต่อให้มีกฎหมายดีเพียงใด แต่คนไม่ปฏิบัติตาม ผลก็ไม่แตกต่างจากการไม่มีกฎหมาย รวมทั้งมิใช่มุ่งที่จะบังคับเอาแก่เจ้าหน้าที่ที่เป็นผู้บังคับใช้กฎหมายอย่างเอาเป็นเอาตาย เพราะเจ้าหน้าที่มีอยู่เพียงหยิบมือเมื่อเทียบกับจำนวนประชากรทั้งหมด แต่ต้องทำให้ประชาชนปฏิบัติตามกฎกติกาของสังคม และให้ช่วยกันเป็นหูเป็นตาในการจัดการกับผู้ฝ่าฝืนกฎหมาย เดี๋ยวนี้คนไทยมีร่วม 70 ล้านคน นะครับ ไม่ใช่ 18 ล้าน คนเหมือนห้าหกสิบปีก่อน 

ถ้าประชาชนมีวินัยดี ก็จะปฏิบัติตามกฎหมาย กฎหมายก็จะมีความศักดิ์สิทธิ์ สังคมก็จะเป็นระเบียบเรียบร้อยขึ้นด้วยมือของทุกคน นี่จึงเป็นพื้นฐานการปกครองของประชาชน โดยประชาชน และเพื่อประชาชนอย่างแท้จริง

ลองดูประเทศพัฒนาแล้วนะครับ ประชาชนเกือบทั้งหมดของเขาล้วนมีระเบียบวินัยในตัวเอง ปฏิบัติตามกฎหมายโดยอัตโนมัติ เพราะไม่ต้องการสร้างปัญหาให้แก่สังคม แม้กระทั่งการประท้วงของเขาก็ทำตามกระบวนการที่กฎหมายกำหนด ไม่ใช่อยากทำอะไรก็ทำ 

ฝากประเด็นนี้ไว้ในอ้อมใจของนักปฏิรูปด้วยนะครับ.